MUĞLA HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ




Havalandırma Nedir?

Kapalı bir yerin havasını değiştirmek amacıyla çeşitli araçlar ve yöntemler kullanarak dışarıdan temiz hava verme veya hava akımı oluşturma işlemidir. İstenmeyen kötü havayı atmak ve temiz hava temin etmek iyi bir havalandırma sistemi kurmaktan geçmektedir.

Hangi maddeyle çalışılırsa çalışılsın, işyerinin havalandırılması kesinlikle şarttır. Ancak havalandırma; tehlikeli gazlara, tozlara, buhar ve dumanlara karşı çok sınırlı bir koruma sağlar.

Etkili bir havalandırma sistemi, her işçi için kimyasal maddeye bulaşmamış, temiz bir nefes alma ortamını sağlar.

HAVALANDIRMA NEDİR - NASIL YAPILIR?

Havalandırma Tesisatı Nasıl Olmalıdır?

Havalandırma, insanların çalıştığı veya yaşadığı ortamdaki koku yönünden ağırlaşmış havanın tesisat ile dışarı atılması işidir.

Havalandırmanın Amacı Nedir?

Havalandırma Bilgileri, Havalandırma Sistemleri,

Havalandırma sadece hava fanı ile hava kanalının birleştirilmesi ile ortamdaki havanın süratle dışarı atılması değildir. Havalandırma sadece hava fanı ve hava kanalı ile yapılmaz. Ortamdaki havanın dışarıya atılması için hava fanı ve hava kanalları haricinde pencere ve kapılar aracılığı ile yapılabilinir. Bazı alanlarda ortamın dışarıdan içeriye hava aktarımının yapılması bazı durumlarda pencere ve kapıdan çok daha iyi sonuçlar alınabilinir. Buradaki önemli amaç dışarıdan içeriye giren havanın filtre edilip içeriye aktarılması olduğu için dışardan içeriye pencere yada kapı aracılığı ile giren havanın pencereye yada kapıya monte edilecek bir filtre ile arındırıldıktan sonra içeri verilmesidir.

• Havalandırma, çevre ve doğa kirlenmesiyle ile direkt bağlantısı olan bir sistem değildir
• İyi bir havalandırmacı, Deneyimli ve profesyonel ekipleri ile tesisatlarınızı,
• Havalandırma sistemlerinizin bakım onarım ve yerinde servis hizmeti veren kişilere denir.
• Havalandırma sistemleri, fan, endüstriyel havalandırma sistemleri imalatını ve Her türlü bakım onarım tadilat işleri yapaktayız.
• Havalandırma hesabı: Alt Havalandırma Hesabı:

Aa= 540 + (Qbr – 60) x 4.5 (cm2) net alan Üst Havalandırma Hesabı: Aü =Aa/2 (cm2) net alan, Formülde;Qbr= Brülör kapasitesi (kW) Net alan, havalandırma menfez kanatları arası kalan alanların toplamıdır. Kullanılacak havalandırma menfezlerinin boyutları net alanın 1,5 ile çarpımıyla hesaplanır.

• Havalandırma ve iklimlendirme prensipleri,
• Havalandırmacı Arıyorsanız Dikkat Ediniz. Bizde Her Türlü Havalandırma Sistemleriniz garantili yapılmaktadır.
• Havalandırmacılar, arasından Yılların Tecrübesi İle Müşteri memnuniyetleri ile Kendimizi Zirveye taşıdık.
• Havalandırma sistemleri imalatı, Çevre Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı Yönetmeliklerine Uygun Havalandırma Sistemleri Kuruyoruz İmalat ve Montajını Yapıyoruz.
• Havalandırma cihazları, Montaj Bakım, Onarım, Revizyon, Tadilat İşleri yapmaktayız.
• Havalandırma ekipmanları, Son Sistem ve kaliteli Ekipmanla İle İşlerinizi En kısa ve sağlam Bir şekilde tamamlıyoruz
• Havalandırma tesisatı, lüks değil zorunluluktur
• Havalandırma sistemi, periyodik bakıma ihtiyaç duyar
• Havalandırma yapımı, sistemli, titiz yapılmalıdır
• Havalandırma Yöntemleri, sizlerin ihtiyaçlarınıza göre çeşitlilik göstermektedir.
• Havalandırma uygulamaları, güvenli, sağlam, hızlı bir şekilde yapılmalı ve tüm sistemler tekrar tekrar kontrol edilmelidir.
• Havalandırma otomasyon, havalandırma projesi ve havalandırma ürünleri, ne kadar kaliteli ise sizinde sisteminizin ömrü o kadar uzun olacaktır.
• Havalandırma dünyası, sizin dünyanızdır temiz bir nefes olmaz ise ne çalışanlarınız nede müşterileriniz bulundukları yerde durmak istemezler.
• Havalandırma firmaları, arasından bizi ayıran şey babadan oğula geçen tecrübe ve bilgidir.
• Havalandırma grup, havalandırma sistemi gibi kurulumu meşakkatli olan ana yapılmaz ise sonuçları kötü olan sizleri daha kaliteli bir hayata taşıyacak sistemlerden biridir.
• Havalandırma havuzu, havalandırma sistemi içinde önemli bir yere sahiptir.
• Havalandırma şirketleri, havalandırma izolasyon ve havalandırma ölçüleri alırken dikkatli hesaplama ile maliyetleri azaltabilmektedir.
• Havalandırma sistemleri uygulama fiyatları, çeşitli kampanyalar ile zamana zaman düşürülmektedir.
• Havalandırma ısıtma sistemleri, gerek duyduğunuz anda çalıştırılmaya hazır bir sistemdir.
• Havalandırma sistemleri fiyatları, temizlenecek hava miktar ve temiz havanın nereden alınacağı ile doğru orantılıdır.
• Havalandırma sistemleri firmaları olarak her zaman hizmet vermekten mutluluk duyacağız.
• Havalandırma sistemleri hesabı için ücretsiz ekip isteyebilir ve fiyat teklifi alabilirsiniz.
• Havalandırma sistemleri, Muğla, Bodrum, Fethiye, Marmaris, Datça, Akyaka, İzmir, İstanbul, Ege, Marmara bölgelerinde hizmetlerimiz sürmektedir.
• Havalandırma sistemleri maliyeti, azaltılmak için kalitesiz malzeme ve işçilik kullanılmaz.
• Havalandırma sistemleri özellikleri, ihtiyaç doğrultusunda yapılmaktadır.
• Havalandırma sistemleri, her kapalı alan için zorunludur.
• Havalandırma İzmir ve Muğla bölgesinde aynı gün keşif hizmeti verilmektedir.

Havalandırma, kapalı bir alana doğal ya da mekanik yolla temiz hava akımı sağlanması. İçeri temiz hava girerken, buna eşdeğer hacimde, zararlı gazlarla, kokularla, tozlar­la kirlenmiş ve ısınmış hava dışarı atılır. Havalandırma Nedir Anlamı :

Mekanik yolla havalandırma, kapalı böl­melere temiz hava emen ya da kirli havayı dışarı atan fanlarla yapılır. Isı ve rüzgâr gibi etkilere bağlı olmayan mekanik havalandır­ma, kolayca denetlenebilir, bu nedenle de belirli bir hızda hava değişiminin zorunlu olduğu yerlerde yaygın olarak kullanılır.

Hava içeriye mekanik yolla girerken dışarı­ya doğal yolla atılıyorsa, içeride çok düşük pozitif bir basınç oluşacağından hava dışarı­ya doğru sızar. Bu sistem hastanelerin tecrit koğuşları ile atmosferinde toz ve zararlı gaz bulunan fabrikaların bürolarında kullanıldı­ğında, ortam temiz kalır.

Hava doğal yolla içeri girerken mekanik yolla dışarı atıldığında ise. çok düşük bir negatif basınç oluşacağından hava sızıntısı içeri doğru gerçekleşir. Okul laboratuvarları, otel mutfakları ve genel tuvaletler gibi yerlerde koku ve dumanların bina dışına kaçmasını önlemek için bu sistem yeğlenir. Aynı biçimde ortamı toz, boya spreyi, du­man ve zararlı gazlarla dolu sanayi tesisle­rinde de bu sistem uygulandığında kirlilik içeride kalır ve çevrenin kirlenmesi önlenir.

HAVALANDIRMA ÇEŞİTLERİ;

a.Lokal Havalandırma : 
Büro, ofis, yaşam odası gibi yerlerin havalandırılmasıdır. Bu iş için genellikle tek başına çalışan ve duvar veya cama takılabilen 220V gerilimli elektrik motorlu basit aspiratörler kullanılır. Kanal tesisatı yoktur.
b. Merkezi Havalandırma ; 
Bilhassa insanların yoğun bulunduğu ortamların tamamı tek merkezden havalandırılması için yapılan iştir. Bu iş için genellikle Hücreli aspiratör, kanal tesisatı kurulur.
c. Davlumbaz Havalandırması : 
Bu bilhassa yanar ocaklar üzerine davlumbaz kurulması ve ocak gazının  hava kanalları ile dışarı atılması işidir. Halk arasında havalandırma bilinir. Aslında yanık gazların  dışarı atılmasıdır.
 
KLİMA ;
Havalandırmanın gelişmiş şeklidir. Bilhassa insanların rahat yaşaması için çalışma alanlarının veya yaşadıkları yerlerin hava şartlarının konfor seviyesinde sağlanması işidir. Burada soğutma tesisatı ve hava kanalları kurulur. Kanallar genellikle izolelidir.
Derby Buharlarının ve Zehirli Gazların Toplanıp Dış Ortama Atılması

DERBY KOKUSUNU ALMAK ; 
Halk arasında Havalandırma olarak bilinir. Aslı ise İnsan hayatı için tehlike arz eden gazların aspiratör ve kanal sistemi ile çalışma yerinden toplanıp atılmasıdır.Bu gazların insanların yaşadığı ortamda en fazla ne kadar olması gerektiği  Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından standartlaştırılmıştır. Hesaplanması, Havalandırmadan tamamen farklıdır. Mühendislik hesaplamaları ve proje çizimleri gerektirir. Gerek kimya sanayinde İzopropil alkol,etilalkol,stiren v.s.  gibi isimlendirilen kimyasal gazlar ,gerekse  ayakkabı imalat  sanayiinde kullanılan Derby ,Patex v.s gibi solventlerin buhar yoğunlukları havanın yoğunluğundan 2.5-3 kat fazladır. Bunun anlamı  bu gazların  yukarıdan geçen kanallar üzerine menfez monte edilip emilerek dışarı atılmasının mümkün olmadığıdır. Ancak, gazların emme menfezlerini zemine çok yakın montaj etmek gerekir. Hava hızı da normal havalandırma işlemindeki hızdan  fazladır. Kanal tesisatında, en uzaktaki menfezden aspiratör bağlantısına kadar  bütün birleşim noktalarında basınçlar ve kanal basınç düşümleri hesaplanmalıdır. Yoksa , hava kanalları ile sadece hava çekilir. Solvent buharları ve diğer gazlar ise zeminde kalır.



       

İşletmelerde Kaynak Dumanlarının Toplanıp Dışarı Atılması

KAYNAK DUMANLARINI DIŞARI ATMAK:  
Sürekli kaynak yapılan işletmelerde kaynak yapan insanı ve çevresini zehirli gazlardan korumak için iş esnasında ortaya çıkan dumanın   oradan kanal ile emilerek uzaklaştırılması gerekir.
Kaynak dumanı kansorejendir. Solunması tehlikelidir. Bu sistemler  de iki şekilde kurulur;

1.Lokal Kaynak Dumanı Atma Tesisatı :
Bilhassa işletmelerde Akrobat kollu ucunda kendi aspiratörü olan kaynak dumanını emiş sistemleridir. Herbir kaynak bölgesine bir adet konulması gerektiğinden pahalı sistemlerdir.
Ayrıca akrobat kol en az 180 derece dönmesi ve 6 m. Uzağa kadar uzanması gerekir.

2.Merkezi Kaynak Dumanı Atma Tesisatı :
İşletmede kaynak yapılan yerler plan üzerinde tespit edilerek, merkezi ana kanallar ile Aspiratör tarafından dumanların emilip dışarı atılması işidir. Havalandırmada yapılan basit hesaplamalar (İşyerinin hacmini 10-12 kez çarparak hava miktarını tespit etmek v.s gibi) bu işte geçerli değildir. Mühendislik hesaplamaları gerektirir. En uçtaki kaynak ağzından aspiratöre kadar tüm kanal hattı tek tek ele alınıp basınç kayıpları hesaplanması zorunludur.
İşletmelerde Toz ve Talaşların Toplanması

TALAŞ TOPLAMAK;
İş yerlerinin verimini arttırmak için çalışma esnasında makine veya tezgahlardan çıkan malzeme talaş veya tozlarının emme ağızları ile toplanıp merkezi Kanal tesisatı ile aspiratör tarafından  taşınması ve uygun yerde bu talaşların naylon torba veya depoda toplanmasını sağlamak için yapılan iştir.
İki şekilde yapılır;

1. Lokal Talaş Toplama :
Çok küçük güçte aspiratörler ile tek bir makineden hemen makine yanına yerleştirilen ünite ile toz ve talaşların  emiş hunisi ile aspiratör tarafından alınıp naylon torbaya doldurulması işidir.Bu aspiratörler genellikle 0.75 Kw ile 1.1 KW arasındadır.Her bir makineye bir adet veya ikili olarak tesis edilirler.        

2. Merkezi Talaş Toplama :
Tamamen Mühendislik hizmeti gerektiren tesisatlardır.Çünkü , talaşların yoğunluğu havanınkinden çok fazladır ve hava kanallarındaki taşıma hızlarının ve kanal sürtünme kayıplarının çok iyi hesaplanması gerekir. Talaş çıkaran makineler işyerinde birden fazla ise ( Polisaj atelyeleri, Marangozhaneler, taşlama  atelyeleri v.s.) Yuvarlak galvaniz hava kanallı  merkezi tesisat döşenerek aspiratör ile talaşlar toplanır.Bu tesisatın ucunda ; 
Duruma göre Torba Filtre Ünitesi veya Siklonlar yer alır.Eğer toplanacak talaş iriliği fazla ise  kuru malzemeler için genellikle  Siklonlar tercih edilir.Çünkü Siklonlar basittir ve hiç arıza yapmadan uzun süre kullanılırlar.Fakat siklon hesaplarının da iyi yapılmış olması gerekir.Yoksa siklon çıkışında toz kaçırarak tekrar ikinci bir toz torba filitre ünitesine ihtiyaç duyulur. Eğer toz ve talaş çok ince ise ( örneğin  un gibi..) o zaman  toz torba talaş toplama ünitesi veya jet pulse ( Ters basınçlı hava ile torbaları zaman zaman temizleyen üniteler.)filitre ünitesi kullanmak mecburiyeti vardır.Jet pulse filtre ünitesi ayrıca 6.5-7 atü basınçlı hava sağlayacak sisteme de ihtiyacı vardır.Bu sistemlerin önce çok iyi projelendirilmeleri gerekir.Boru tesisatı da özelliklidir.
Borularda hiçbir zaman talaş kalmaması için boru montajında meyil vermek ve branşman bağlantılarını çok iyi yapmak lazımdır.
Galvaniz Yuvarlak boruların flanş ile birleştirilerek montajlanması bu işin vazgeçilmez tarafıdır.
Neden Havalandırma Gereklidir ?
İnsanlar,uzun süre bir ortamda kaldıkları zaman,solunum yolu ile içerdeki havaya Karbondioksit , terleme yolu ile de nem ve vücutlarından kötü kokulu toksinleri verir.
Zaman geçtikçe hava ağırlaşır.Bundan başka , yaşanılan mahallerdeki eşya ve malzemeler de
Etrafa koku yayarak havanın ağırlaşmasına sebep olurlar.Uzun süre kapalı kalan Emtia depoları,evlerin de iç ortam havası ağırlaşır ve insanlar bazen nefes almakta zorluk çeker.Dünya Standartlarına göre, insanların bulunduğu ortamda Karbondioksit oranı
On binde üç’ü geçmemesi , nemin de %50 seviyelerinde olması gerekir.
İhtiyaç Duyulan Hava Miktarı Nasıl Tayin Edilir ?
Bir mahalle saatte ne kadar hava basılıp alınacağına aşağıdaki hususlar etki eder;
1. mahallin hacmi…(m3)
2. Mahallin kullanılış
3. Mahaldeki insan sayısı..
4. Mahaldeki insanların aktiviteleri.
5. İç mekandaki mefruşat ve malzemeler..
6. Mahallin mutfak,wc v.s. gibi kullanım alanlarına yakınlığı..
 
Bunların nedenlerini açıklayalım;

1. Mahallin Hacmi Nasıl Etki Eder ?
Havalandırmanın basit hesaplamasında mahallin hacmi öncelikle bilinir ve bu hacmi saatte ne kadar temiz hava ile doldurup boşaltılacağı kabul edilir.Buna hava değişim katsayısı denir. Bu katsayı, mahallin cinsine
göre min.7 kez max…20 kez olacak tarzda değişir.Örneğin , bürolarda bu oran küçük iken , toplantı salonları, restoran v.s. gibi umuma açık yerlerde bu oran yüksektir.

2. Mahallin Kullanış Amacı Nasıl Etki Eder ?
Restoranları düşünürsek, devamlı olarak sıcak yemek kazanlarından yükselen buhar ve mutfağın servis alanlarına yakınlığı ortamdaki havanın ağır ve yemek kokularının yayıldığı bir yer olmasına vesiledir.Burada küçük bir hacim katsayısı havalandırma için yeterli olmaz.Oysa, bir büroda veya bir banka şubesinde insan sayısı kabul edilebilir düzeydedir, dolayısıyla katsayı küçülür.

3. Mahaldeki İnsan Sayısı Nasıl Etki Eder ?
İnsan sayısı ne kadar fazla ise katsayı o denli yükselir.İnsan sayısı az ise katsayı düşer.Ancak, mahal emtia deposu ise, içerideki malın cinsi hava değişim katsayısını etkiler. Çoğunlukla depoda uzun süre kalan emtia etrafa koku verir.

4. Mahaldeki İnsan Aktiviteleri Nasıl Etki Eder ?
Resmi büroları düşünelim.Burada insanlar , işlemleri için sıra bekler.Ya oturur veya işleminin yapıldığı masa cıvarında durur.Yani aktivitesi yavaştır.Oysa bir Jimnastik salonunu düşünelim.İnsanlar devamlı hareket halinde ve bol bol terlemektedirler.Bu salonun havası çok ağırdır.Dolayısıyla örnek verdiğimiz resmi büro ile jimnastik salonu aynı hacimde olsalar bile insanların aktivitelerinden dolayı saatteki hava değişim katsayıları eşit değildir.

5. İç Mekandaki Mefruşat ve Malzemeler Nasıl Etki Eder ?
İç mekanlarda kullandığımız eşyalar Tekstil ürünleri içerir.Bu ürünler işlem sırasında pek çok kimyasal işlemlerden geçmiştir.Ya boyanmıştır veya ağır kimyasal solüsyon ile işlenmiştir. Bu ürünler zaman içerisinde ortama sözünü ettiğimiz kimyasalların kokularını bırakır.Dolayısıyla havalandırmada bunu göz önüne almak gerekir.
 
6. Mahalin, Mutfak, WC gibi Kullanım Alanlarına Yakınlığı Nasıl Etkiler ?
Mahal, mutfağa yakın ise, içeriye yemek kokuları girecektir.Keza aynı şey wc’ler için de geçerlidir.Dolayısıyla havalandırma yaparken mahal ve mutfak havalandırması ayrı ayrı bilhassa wc havalandırması tek başına bağımsız yapılmak zorunluluğu vardır.
Havalandırma Ekipmanları Nelerdir ?
Havalandırma tesisatında kullanılan ekipmanlar, havalandırmanın lokal veya merkezi oluşuna göre ;
a.       Aspiratör,Vantilatör…
b.      Galvaniz hava kanalları (emme hattı-basma hattı)
c.       Hava emme ve basma menfezleri
d.      Fleks hortumlar
e.       Hava kanalları taşıyıcı konsollar,flanşlar,köşe parçaları,bantlar
f.        Gerekli olan yerde sesi kesmek için taş yünü levhalar.
g.       Hücreli aspiratör veya vantilatör taşıyıcı çelik konstrüksiyon.

Havalandırma Tesisatı Nasıl Yapılır ?

 a. Lokal havalandırma; 
Bilhassa tekli büro veya odalar için geçerlidir.Duvar veya cama 220V çalışan aspiratörler monte edilerek yapılır.

b. Merkezi havalandırma : 
Merkezi Havalandırma ikiye ayrılır;

1. Tek Hatlı Havalandırma Kanal Tesisatı:
Küçük ölçekli havalandırma tesisatlarında sadece emiş hava kanalları döşemek yeterlidir.İçeriden hava aldığınız zaman, dışarıdan içeri hava akımı olur.Bunu sağlamak için de yan duvarlara içeri hava girmesi için menfezler konur.

2. İki Hatlı Havalandırma Kanal Tesisatı :
Havalandırma yapılacak mahal insanların müşterek kullanım alanı ise;(örneğin spor salonu, toplantı salonu,sinema, konser salonları v.s.) bu durumda ortamdan hem hava almak hem de içeriye filitre edilerek toz ve toprağından arındırılmış taze hava vermek gereklidir. mühendislik hesapları yapılarak kanal projeleri çizilip tatbik edilir.

NOT: 
Yukarıda bahsettiğimiz havalandırma kural ve sistemleri hastanelerin Ameliyathaneleri için uygulanamaz.Çünkü ,Ameliyathane havalandırma ve klima hesabı özel işlemdir.Hava kanallarının hijyenik,ekipmanların zaman,zaman yıkanır olması ve hava kanallarının sızdırmazlığının tam olması gerekir.Uzmanlık işidir. 

HAVALANDIRMA
.
             Kapalı işyerleri günde en az bir defa bir saatten aşağı olmamak üzere baştan başa havalandırılacaklardır. Ayrıca işçilerin çalışma saatlerinde işin özelliğine göre, havanın sağlığa zararlı bir hal almaması için sık sık değiştirilmesi gereklidir. Şu kadar ki, iş sırasında yapılan bu havalandırmada işçileri etkileyecek hava akımları önlenecek yahut kış mevsiminde sıcaklık birdenbire çok aşağı hadlere düşürülmeyecektir.
            Toz, buğu, duman ve fena koku çıkaran işlerin yapıldığı yerlere, bunları çekecek yeterlikte bacalar ve menfezler yapılacak ve yapılan işin niteliğine göre bu tedbirlerin yetmediği hallerde diğer teknik tedbirler alınacaktır.
             Boğucu, zehirli veya tahriş edici gaz ve duman meydana gelen işyerlerinde, işçilerin hayat ve sağlıklarının tehlikeye girmemesi için, havalandırma tesisatı yapılacak ve işçilere ayrıca yapılan işin özelliğine göre maske ve diğer koruyucu araç ve gereçler verilecektir. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:21)
        İşyerlerindeki cihaz, alet, tezgâh, makine ve tesislerden çıkan toz, duman, buğu, ısı, gaz ve koku, çalışılan ortama yayılmadan, uygun aspirasyon tesisatı ile çıktığı yerden emilerek dışarı atılacaktır. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:191)

Örnek:1
Çalışan işçi koruyucu maskesini takmış, ayrıca ortama yayılan buhar, gaz vs. emilerek ortamdan dışarı atılıyor. Burada önemli olan zararlı gazların çalışan tarafından teneffüs edilmeden ortam dışarısına atılmasıdır.Bu amaçla spiral boru kullanılmış..
Kimyasallardan Çıkan Buhar ve Kokular...
Kimyasallardan çıkan koku ve buharın ortama yayılmaması için kapaklarınınn sürekli kapalı tutulmaları sağlanacaktır. Tehlikeli Kimyasal Maddelerle Çalışmalar teknolojik gelişmeler de dikkate alınarak uygun yöntemlerle yapılacak, uygun makine ve ekipman sağlanacaktır. Buğu, duman çıkaran işlerin yapıldığı yerlere, bunları çekecek yeterlikte bacalar ve menfezler yapılacak işin niteliğine göre bu tedbirlerin yetmediği hallerde diğer tedbirler alınacaktır. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:21, Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Madde: 8/b-2)

Tabanca Boyacılığı İşlerinde:
Tabanca boyacılığı, tecrit edilmiş özel bölümlerde her türlü güvenlik tedbirleri alınmış olarak yapılacaktır.
(İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:166)
Küçük veya orta boydaki parçaların püskürtme ile boyanması veya verniklenmesi, uygun kapalı bölümlerde veya uygun davlumbazlar altında yapılacak, boyacı, daima bölüm veya davlumbazların dışında bulunacaktır.
Boyacının bölüm ve davlumbaz dışında bulunması teknik nedenle sağlanmadığı hallerde boya gaz ve buharı, uygun şekilde dışarı çekilecek veya su perdesi kullanılacak yahut işçilere temiz hava maskesi gibi uygun kişisel korunma araçları verilecektir. 
(İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:167)
Tabanca boyası yapılan tesislerde boyanacak veya verniklenecek metal parçalar, boyama hücrelerinin bütün metal kısımları ile davlumbazlar, kaplar, emme tertibatı ve boya tabancaları uygun bir şekilde topraklanmış olacaktır. 
(İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:340)
Kaynak Yapılırken Çıkan Toz ve Gazlar... 
Zararlı kaynak gazlarının çalışanlar tarafından teneffüs edilmeden iş ortamı dışına atılması esastır.Kaynak işlerinde ortama yayılan kaynak gazları sağlığımız için zararlı gazlardır. Bu nedenle kaynak yapılan yerlerde çıkan gazların ortama yayılmadan, çalışan tarafından  teneffüs edilmeden ortam dışıjna atılması sağlanmalıdır. 
Kaynak İşleri...
Yine kaynak gazlarının ortam dışına atıldığı güzel bir uygulama, Tozları emici hortum kullanılarak çıkış noktasından emilmesi sağlanmakta..
Asbest Tozları...
Toz Çıkaran işler diğer çalışmalarla aynı bölümlerde yapılmamalıdır. Asbest gibi tehlikeli kimyasal maddelerle yapılan çalışmalarda işçilerin sağlık ve güvenliği yönünden riskler ile ilgili gerekli önlemler alınacak ve en az düzeye indirilecektir. (Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik  Madde:7,8/a; Kansorejen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Madde:7)
Havalandırma Sisteminin Kontrolü:
İşyerlerindeki havalandırma sistemlerinin periyodik kontrolleri Yapılmalıdır. Havalandırma tesisatının günlük bakım ve temizliği ile 3 ayda bir de genel kontrol ile temizliği yapılacak ve onarımlardan sonra, tesisatın kuruluş karakteristiği bozulmayacaktır. Havalandırma sisteminin debisi ölçülerek aktif olup olmadığı tespit edilecektir. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:200)

ASPİRATÖR / FAN NEDİR?

1. Aspiratör (Fan) Tanımı
Sözlük anlamı ile temizleyici demektir. Bulunduğu ortamdaki kullanılmış havanın temizlenmesi amacıyla kullanılan elektrikle çalışan bir alettir. Aspiratörlerin halk arasında bilinen diğer adı da fandır. Aspiratörler (fanlar) özelliklerine göre ikiye ayrılır.

Emiş (dönüş) Fanı           : Bu fan, ortamdaki havayı emdiğinden aspiratör olarak adlandırılır.

Üfleme (besleme) Fanı : Bu fan, ortamdaki havanın sirküle edilmesini sağladığından vantilatör olarak adlandırılır.
Fanın hareketli elemanı olan çarkı, hava üzerinde iş yapar ve ona statik ve kinetik enerji kazandırır. Havaya kazandırılan bu statik ve kinetik enerjilerin birbirine oranı, fanın türüne bağlıdır. Emiş (dönüş) fanı kullanımı, küçük sistemlerde isteğe bağlıdır; iç – dış hava karışımı ile çalışılan, sistemlerde ise gereklidir. Sabit egzoz sistemlerinin (örneğin tuvalet aspiratörleri gibi) etkisini karşılamak ve iklimlendirilen mahalde bir artı basınç oluşturmak için emiş fanları, veriş fanlarından biraz daha küçük debi ile çalışırlar. Egzoz fanı, iç – dış hava karışımı ile çalışılan, ancak, emiş fanı kullanılmayan sistemlerde bulunur ve alınan dış hava kadar dönüş havasının egzoz edilmesini sağlar. Bu hava temizleme işlemi; ortamdaki kullanılmış havanın dışarıya atılması şeklinde ya da aspiratörün çıkışına bir karbon filtre konularak havanın temizlenmesi sağlanıp havanın tekrar ortama verilmesi şeklindedir..
İyi bir aspiratörün aşağıdaki özellikleri taşıması gerekir.)
Gürültüsüz çalışmalı.
Dış etkenlere karşı sağlam olmalı .
Temizlemesi kolay olmalı.
Elektrik bağlantıları çok iyi yalıtılmış olmalı.
Montajı ve takılıp sökülmesi kolay olmalı.
Kullanımı basit olmalıdır.

2. Aspiratör (Fan) Kullanımında Dikkat Edilecekler
Dış ortamlara veya doğrudan dış ortama açılan, yağmur alabilecek yerlere monte edilmemelidir.
Aspiratörün bağlanacağı bacanın çapı fan çıkış ağzından küçük olmamalı, baca daha sonra daralmamalıdır. Aksi halde fan verimli çalışmayabilir.
Alevli hiçbir yiyecek aspiratör altında pişirilmemelidir.
Herhangi bir bakım işleminde aspiratörün elektrik şebekesinden ayrılması gerekir.

3. Aspiratör (Fan) Çalışma Prensibi:
Motorların kutup sayıları değiştirilmek suretiyle devir sayıları da değişir. Örneğin; motor 2 kutuplu ise n=60. f / p formülünden Frekans = 50 Hz yerine konulursa n= 3000 devir/dakika olur. Motor 4 kutuplu ise n= 1500 devir / dakika olur. Motor 6 kutuplu ise n= 1000 devir / dakika olur.
Dikkat : Motorun kayması dikkate alınmamıştır.
Hız ayar ünitesi konularak: Bu ünitenin de görevi motora değişik gerilimler vererek değişik hızlar elde etmektir. Bu ünite ile motora uygulanan gerilim değeri düşürülür veya yükseltilir. Motor; düşük gerilim uygulandığında düşük devirde, yüksek gerilim uygulandığında ( motora uygulanabilecek en yüksek gerilim değeri ) yüksek devirde çalışacaktır. Bu şekilde de değişik hızlar elde edilerek aspiratörün emiş gücü kontrol altına alınmış olacaktır.
Faz kilitli döngü tekniği kullanılarak : Bu teknikte hız ayarı frekans ile ayarlanır. Bu yöntem genellikle fırçasız doğru akım motorları için kullanılır.

4. Aspiratör (Fan) Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar
Gelişen teknoloji pek çok konuda olduğu gibi burada da imdada yetişip melanlarda temiz bir soluk almamızı sağlamaktadır. Aspiratörler mutfakta ve diğer ortamlarda oluşan kokuları kısa ve zahmetsizce yok etmektedir.
İyi bir aspiratörden beklenen:
Su buharını ve sıcaklığını etrafa yayılmadan çekmesi,
Kokuları ortadan kaldırması,
Çekiş gücü gereğinden fazla olmaması ve hava akımı yaratmaması,
Dış etkilere bağlı olmaksızın çalışması ve istenilen durumlara göre ayarlanabilir olmasıdır.

5. Aspiratör (Fan) Çeşitleri
Aspiratörler çalışma mekanizması bakımından iki türlüdür bunlar;
Bağlı bulunduğu ortamdaki kullanılmış havayı emerek bir baca vasıtasıyla dışarıya verenler.
Bağlı bulunduğu ortamdaki kullanılmış havayı bir karbon filtre ile temizleyip tekrar ortama verenler .
Günümüzde kirlenen havanın temizlenmesi ya da bulunan ortamdan dışarıya atılması için değişik tip aspiratörler kullanılmaktadır. Bunlar; aksiyel tip aspiratörler, radyal tip aspiratörler, santrifüj tip aspiratörler, sanayi tip aspiratör, salyangoz tip aspiratörler, kapaklı aspiratör, baca aspiratörü, mutfak aspiratörü, banyo aspiratörüdür. Uygulamada kullanılan bazı aspiratörlerin özellikleri ve kullanıldıkları yerler ana başlıklar halinde verilmiştir.

5.1  Monofaze ve trifaze Sanayi Tipi Aspiratör
Bu tip aspiratörler, fabrikalar, emita depoları, boyahaneler, alışveriş merkezleri, imalathaneler vb. gibi büyük hacimli yerlerin havalandırılması için kullanılır.
Özellikleri
Çalışma performansları yüksektir.
Monofaze ve trifaze olmak üzere iki ayrı tiptedir.
Tamamı metal olan çember yapısı ile çok sağlamdır.
Pervanelerin boyutlarına göre en ideal açıdan imal edilmiş ve maksimum debi sağlanmıştır.
Cihazların ön ve arkalarına monte edilmiş özel kafesleri sayesinde yabancı cisimlerin pervanelere zarar vermesi engellenir.
Elektrik bağlantıları üzerlerindeki klemensten rahat ve kolayca yapılır.

5.2  Aksiyel Tip Aspiratörler
Aksiyel tip kapaklı duvar tipi aspiratörler
Aksiyel banyo ve tuvalet (wc) aspiratörleri
Genellikle pencereye monte edilerek kullanılan bu tip aspiratörler; mutfaklarda, banyolarda, ofislerde, lokallerde ve iş yerlerinde yemek kokularının, sigara dumanının, istenmeyen koku ve kirli havanın tahliyesinde; ayrıca kaynak makinelerinin ve elektrik panolarının soğutulmasında kullanılır. Kapakları sayesinde kullanılmadıkları sürece dış hava ile teması kesilir.

Özellikleri
Çalışma performansları yüksektir.
Çalışmadığı zaman gövde kapağı kapatılarak ters hava akımı önlenmiş olur.
Pencere ve duvarlara kolayca monte olur.
Motor gövdeleri alüminyum enjeksiyondan imal edilmiştir. Rotor yataklarında sinter burçlar kullanılmış ve motorun bu sayede sessiz çalışması sağlanmıştır.
Pervaneleri 0. 60 sac alüminyum olup ideal kanat açıları sayesinde sessizce güçlü hava akımı sağlanır.
Gövdesi sac olup elektrostatik toz boyalıdır.
Rotor ve stator paketleri 6109 kalite sacdan imal edilmiştir.
Montaj şekli (sanayi ve aksiyel tip aspiratörler) : Aspiratörlerin montaj yerinin seçimi önemlidir. Aspiratör yanlış yere monte edilirse ortamdaki kirli havayı veya yemek kokularını verimli şekilde dışarıya atamaz. Aspiratörün monte edileceği yer zeminden asgari 230 cm yükseklikte olmalıdır. Ayrıca aspiratörler iyi bir hava dolaşımının sağlanabilmesi için hava girişi olan kapı veya pencerenin karşısına gelecek şekilde olmalıdır. 
Hücreli Aspiratörler
Isıtma ve soğutma istemeyen sadece havalandırma ihtiyacı olan mahallerde, ortam havasını temizlemek için, kullanılacak ortam havasının fizyolojik özelliğine göre, düşük veya yüksek emiş ve üfleme kapasitesine sahip, tam sızdırmazlığı sağlanmış, yüksek kalitedeimal edilmiştir. kaset filtreli veya filtresiz olarak kullanılabilmektedir.

Hücreli Aspiratör
AT ve ADH serisi NICOTRA sık veya seyrek kanatlı fanların kullanıldığı hücreli aspiratörler, iç havalandırmada ortamdaki kirli havayı dış ortama atmakta kullanılan fonksiyonel, estetik ve sese ısıya karşı izoleli, kayış kasnak tahrikli olarak galvanizli sactan epoksi boyalı olarak üretilir. 2.000 m³/h den 95.000m³/h’lik hava debisine çıkan aralıklarda üretim yapılabilmektedir. Hücreli fanlar tamamen demontedir. Üretim sırasında yerden tasarruf sağlanır. Fan ve motor vibrasyonu minimum seviyede tutan kauçuk takoz üzerine oturtulur. Fan titreşimini azaltmak için ayrıca branda bağlantısı yapılır.
Kullanım Yerleri: İşyerleri, okullar, fabrikalar, bankalar, çalışma ofisleri, hastaneler, restoranlar, ecza depoları, bakım servisleri, laboratuarlar, imalathaneler ve havalandırmanın olması gerektiği her ortamda rahatlıkla kullanılabilir. İmalat hatalarına karşı 1 (Bir) Yıl garantili olan ürünlerimiz üretim ve montaj titizliği, güler yüzlü hizmetiyle müşterilerimizden her zaman tam not almıştır.

Hücreli Vantilatör
AT ve ADH serisi NICOTRA sık veya seyrek kanatlı  fanların kullanıldığı hücreli aspiratörler, dış havalandırmada bulunan pozitif havayı filtre ederek iç ortama aktarmakta  kullanılan fonksiyonel, estetik ve sese ısıya karşı izoleli, kayış kasnak tahrikli olarak galvanizli sactan epoksi boyalı olarak üretilir.2.000 m³/h den  95.000m³/h’lik  hava debisine çıkan aralıklarda üretim yapılabilmektedir. İsteğe bağlı olarak vantilatörlerde serpantin(eşanjör) kullanılabilmektedir. Amacı dış ortam ısısı 0°C olduğunda iç ortama verdiği hava sıcaklığı 24 – 26°C arasında olmasıdır genellikle kış mevsiminde kullanılabilmektedir. Hücreli fanlar tamamen demontedir. Üretim ve nakliye sırasında kapladığı alandan tasarruf sağlanılmaktadır. Fan ve motor vibrasyonunu minimum seviyeye indirgeyen kauçuk esaslı takoz üzerine oturtulur. Fan titreşimini azaltmak için ayrıca branda bağlantısı yapılır.
Kullanım Yerleri: İşyerleri, okullar, fabrikalar, bankalar, çalışma ofisleri, hastaneler, restoranlar, ecza depoları, bakım servisleri, laboratuarlar, imalathaneler ve havalandırmanın olması gerektiği her ortamda rahatlıkla kullanılabilir. İmalat Hatalarına karşı 1 (Bir) Yıl garantili olan ürünlerimiz üretim ve montaj titizliği, güler yüzlü hizmetiyle müşterilerimizden her zaman tam not almıştır
Fanların doğru seçimi için aşağıda belirtilen genel kriterlere dikkat edilmesi gerekir:
1. Montaj yerine,
2. Hava debisi ve basıncının büyüklüğüne,
3. Hava içerisindeki aşındırıcı ve/veya patlayıcı gazların varlığına,
4. Hava sıcaklığına,
1. Montaj Yerine göre Fan Seçimi: Fanlar, binalarda bağlandıkları yerlere göre aşağıdaki tiplerde sınıflandırılabilir:

1.1. Duvar/Pencere Tipi Fanlar
Bina duvar veya pencerelerine bağlanarak içeriden dışarıya veya dışarıdan içeriye hava hareketi sağlayan fanlardır. Genellikle herhangi bir kanal bağlantısı yoktur.
Banyo, tuvalet gibi küçük hacimli ıslak mekanlardan, spor salonu, depo. fabrika gibi büyük hacimlerin havalandırılmasına kadar geniş bir uygulama alanı vardır. Fan ile karşılıklı olacak şekilde hava giriş noktaları olmasına ve özellikle büyük mekanlarda birden çok fanın belli aralıklarla yerleştirilerek eşit dağılımlı bir havalandırma sağlanmasına dikkat edilmelidir. Bu tip fanlar genellikle aksiyal kanatlı yapıdadır . 
Kanal sistemine bağlanabilen duvar tipi fanlar, radyal kanatlı yapıda olabilir. 
Fanların çalışmadığı durumda, dış ortamdan bina içerisine toz veya böcek girmemesi için dış cepheye kendiliğinden kapanan tipte panjur takılmalı veya elektrikli otomatik panjurlu fanlar kullanılmalıdır (Şekil 3). Ofis, restoran, kafeterya gibi mekanların doluluk durumuna veya kişisel tercihlere göre fan kapasitesinin hız anahtarıyla değiştirilebilir tipte olması, hava miktarının ve sesin istenen seviyede ayarlanmasını sağlar.

1.2. Kanal Tipi Fanlar
Kanal sisteminde iki kanal parçası arasına aynı hat üzerinde bağlanan fanlardır (Şekil 4). Aksiyal ve radyal kanatlı, yuvarlak veya dikdörtgen kesitli gövdeli ve akustik izoleli tipleri vardır. 
Montaj kolaylığı sayesinde, işçilik ve zamandan tasarruf sağlar. 50 m'/h ile 200.000 m'/h geniş bir kapasite aralığında seçim yapılabilir. Yaşam mahallerindeki, emiş ve üfleme noktalarından mümkün olduğunca uzakta yerleştirilerek ses seviyesinin azaltılmasına dikkat edilmelidir. Ses seviyesinin önemli olduğu durumlarda fanların emiş ve atışına susturucu bağlanmalıdır. Fan gövdesinden çevreye yayılan sesin önemli olduğu durumlarda, fanlar akustik izoleli tiplerde seçilmeli veya fanın gövdesi dışarıdan ses izolasyonu sağlayan malzemelerle (cam yünü, kaya yünü vb) sarılmalıdır.
Fanların kanal sistemine olan bağlantıları, flanşlar veya özel kelepçeler vasıtasıyla yapılarak kolayca sökülüp takılabilmesi sağlanmalı ve bu sayede bakımının yapılabilir olması garanti edilmelidir.
Radyal kanatlı, santrifüj yuvarlak gövdeli kanal tipi fanlar (Şekil 5), motorunun özelliklerinden dolayı voltaj değiştiricilerle hızı değiştirilebilir tiptedir ve fanların istenilen kapasitede çalıştırılması mümkündür. Aksiyal kanatlı kanal tipi fanlar genellikle voltaj değişimine izin vermeyen, standart elektrik motorlarına sahip olduğundan, bu fanlarda kapasite ayarı frekans değiştiricilerle mümkün olmaktadır.
Kanal tipi fanlar, asma tavan içerisinde en az yer kaplayacak şekilde boyutlandırıldığından, fan çıkışında türbülans fazla olabilir. Bu durumun yaratacağı ses ve kapasite kaybını azaltmak için fan giriş ve çıkışlarında en az bir eşdeğer çap uzunluğunda düz kanal bağlantısı olmasına dikkat edilmelidir 

1.3. Çatı Tipi Fanlar:
Yağmur ve kar yağışından etkilenmeyecek şekilde tasarlanmış ve binaların çatılarına yerleştirilerek havalandırmayı sağlayan fanlardır (Şekil 7). Bina içindeki kanal sisteminin çatı çıkışına bağlanabileceği gibi, depo, fabrika, spor salonu gibi büyük hacimli mekanlarda kanal sistemi olmaksızın doğrudan hava hareketi yaratabilecek şekilde bağlantısı mümkündür. 
Montajının kolay olması, ses kaynağının bina dışına taşınmış olması, arıza ve bakım için erişilebilirliğinin rahat olması nedeniyle tercih edilirler. Hava atış yönüne göre; yatay ve dikey atışlı tipleri vardır. Yatay atışlı modellerde hava çatı yüzeyine paralel olarak hareket eder, dikey atışlı modellerde hava fandan çatıya dik olarak çıkar. Çatı fanlarının yakınında, taze hava emişi yapan başka cihazlar varsa veya yakınındaki bir yaşam mahallinin penceresi varsa, havanın yukarıya doğru atıldığı dikey tip çatı fanları tercih edilmelidir. Fanların emiş tarafındaki ses seviyesinin önemli olduğu durumlarda, susturuculu montaj kaideleri kullanılmalıdır. 
Fanların çalışmadığı durumlarda, bina içerisine doğru ters hava hareketini engellemek için tek yönlü hava hareketi sağlayan tipte damperler kullanılmalıdır. Mutfak davlumbazlarının atışında ya da yağlı ve tozlu hava tahliyesi olan yerlerde motoru hava akımından tecrit edilmiş, geriye eğik, seyrek kanatlı dikey atışlı çatı lipi fanlar tercih edilmelidir. 

2. Hava Debisi ve Basıncına göre Fan Seçimi:
Hava debisi ve sistem basıncının büyüklüğüne göre değişik kanat yapısına sahip fanlar kullanılabilir. Kesin olarak çizilmiş sınırlar olmamakla birlikte, aşağıdaki tiplerde genelleştirmeler yapmak mümkündür:

2.1. Aksiyal Kanatlı Fanlar
Havanın kanatlar üzerinden, mil eksenine paralel olarak yön değiştirmeden hareket ettiği fanlardır. Duvar, kanal ve çatı tipi olarak imal edilebilirler.
Duvar tiplerinde, geniş kanatlı pervane (propeller) tipleri yüksek debiler ve düşük basınçlar için kullanılır. Bu tiplerde hava hareketini düzeltecek bir gövde uzunluğu olmadığından, hava, kanatları yüksek türbülansta terk eder. Bu nedenle düşük verimlilikte fanlardır ve kanal sisteminin olmadığı hacimlerde hava sirkülasyonu sağlamak için kullanılırlar. Yuvarlak kesitli bir gövde içerisine yerleştirilen kanal tipi aksiyal fanlar, aerofoil kesitli kanatlar sayesinde, 250.000300.000 m'/h'e kadar yüksek hava debilerinde ve yaklaşık 800 Pa'a kadar statik basınç ihtiyaçlarını karşılayabilen fanlardır. Gövde içerisine kanatlardan sonra yerleştirilen, türbülansı düzeltici yardımcı kanatlı tiplerde (vane axial) verim daha yüksektir. Kanal tipi aksiyal fanlar, az yer kaplamaları, kanal sistemine aynı hat üzerinden yön değişimine neden olmadan bağlanmaları nedeniyle avantaj sağlarlar.
Ses seviyesinin önemli olduğu durumlarda fanın giriş ve çıkışına susturucu bağlanmalıdır. Fan eğrisinin yüksek basınç bölgesinin sonunda kararsız bir çalışma bölgesi vardır. 
Fanın bu bölgede çalıştırılması durumunda aşırı türbülanstan dolayı fan kanatlan ve motor zarar görebilir. Fanların bu bölgeye girip girmeyeceği üretici kataloglarından kontrol edilmeli ve bu bölgeye girmeden seçim yapılmasına dikkat edilmelidir.

1.2. Radyal Kanatlı Fanlar:
Kanatların fan çarkı dönme yönüyle olan konumuna göre genel olarak aşağıdaki tiplerde sınıflandırılırlar:

2.2.1 Eğrisel Geriye Eğik Profil Kanatlı Fanlar
Verimi %90'a kadar çıkabilen radyal kanatlı fanlardır. Fan çarkı üzerinde genellikle 816 adet aerofoil (uçak kanadı kesitinde) kesitli kanat vardır. Çift cidarh, aerofoil kanat, üzerindeki alçak ve yüksek basınç alanları sayesinde, havanın hareketine yardımcı olur ve verimi arttırıcı etki yaratır (Şekil 11). Aerofoil kesitli kanatlar kaynaklı veya döküm olarak imal edilebilirler. Küçük verim değişimlerinin bile önemli olduğu büyük motor gücüne sahip endüstriyel fanlarda kullanılabilirler. Geriye eğik seyrek kanat yerleşimi sayesinde çark hızı arttırılarak 7.500 Pa'a kadar yüksek basınçlara ulaşmak mümkündür. Bu tür fanların çalışmasında herhangi bir kararsız bölge yoktur ve bu nedenle sistem ihtiyacının değişken olduğu uygulamalarda güvenle kullanılabilir. Aerofoil kesitli kanatlarra imalatı göreceli olarak zor olduğuna dan bu tür fanların ilk yatırım maliyeti yüksektir.

2.2.2. Eğrisel Geriye Eğik ve Düz Eğik Kanatlı Fanlar:
Aerofoil kesitli çift cidarh profildeı oluşan, eğrisel geriye eğik kanatlara tek cidarh olarak imal edilenleridir 816 adet kanattan oluşur. Fan verim %85'e kadar çıkabilir. İmalatı dahi kolay ve düşük maliyetlidir.
Kanat ucundaki hava hızı düşük olduğundan, fan yüksek devirlerde çalışmaya uygundur. Kanatlar arasındaki mesafenin nispeten fazla olması türbülansı ve ses seviyesini azaltır. Fan eğrisinin her noktasında güveni bir şekilde kullanılabilir. Fan çarkı mn etrafında salyangoz gövde olmadan da kullanıma uygundur. Yüksek debi ve basınç istenen, tozlu, yağlı ve normal hava transferlerinde, endüstride ve bina tesisatlarında geniş kullanım alanı vardır.

2.2.3. Düz Radyal Kanatlı Fanlar:
Kanatlar çark eksenine 90° açıyli düz olarak yerleştirilmiştir. Düz ve basit kanat yapısı imalatı kolaylaştırır, yerinde tamirata imkan verir ve yüksek basınçlara çıkmak için uygundur. Geriye eğik kanatlı fanlardan düşük, öne eğik kanatlı fanlardan yüksek verime sahiptir. Hava içerisinde taşlama tozları, talaş gibi tanecikli katı maddelerin taşınmasının istendiği durumlarda kullanılır.

2.2.4. Öne Eğik Kanatlı Fanlar:
Fan çarkı üzerinde, dönüş yönüne göre, öne eğik olarak ve kanatlar arasında az mesafe bırakılarak sık yerleştirilmiş kanatlardan oluşan fanlardır.
Kanat ucundaki hızın yüksek olması nedeniyle, fan devrinin I400d/d'yı geçmesi tercih edilmez. Yüksek kanat ucu hızı nedeniyle, dinamik (hız) basıncı yüksek olabilir. Bu durumun değiştirilmesi ve türbülansın azaltılması için, öne eğik kanatlı fanlar mutlaka salyangoz gövde içerisinde çalıştırılmalıdır. Aynı ölçü ve hızdaki geriye eğik kanatlı fanlara göre daha yüksek debi ve basınç sağlamasına rağmen daha düşük verimli fanlardır. Az yer kaplaması istenen cihazlarda, çark çapının küçük olması nedeniyle tercih edilir. Radyal kanatlı fanlar arasında, en düşük verimli fanlar olduğundan, motor gücünün çok yüksek çıkmadığı uygulamalarda tercih edilmelidir. İmalatının kolaylığı nedeniyle düşük maliyetli ve az yer kaplayan fanlardır. Fan eğrisi üzerinde, basıncın azalması ile birlikte çekilen gücün arttığı uygun olmayan çalışma bölgesi olabilir. Bu durum mutlaka kontrol edilmelidir, aksi taktirde elektrik motorunun zarar görmesi söz konusu olabilir. Küçük ve bütünleşik cihazlarda (Fancoil, Hücreli Fan vb) kullanımı yaygındır. Sık kanatlı olması nedeniyle, temizlik ve bakımının kısa sürelerle tekrarlanması gerektiğinden yağlı ve tozlu havanın bulunduğu ortamlarda tercih edilmemelidir.

3. Aşındırıcı ve/veya Patlayıcı Gazların Varlığına göre Fan Seçimi : Kimyasal tesisler, laboratuarlar gibi yerlerden transfer edilen hava içerisinde fan kanatlarını ve gövdesini aşındırıcı nitelikte asidik gazlar olması durumunda, gövdesi ve kanatları PVC, Polietilen. Polipropilen gibi plastik malzemelerden imal edilmiş fanlar kullanılmalıdır (Şekil 13). Bu tür plastik fanlar santrifüj radyal, aksiyal, kanal tipi, çatı tipi olarak imal edilebilirler. Aşındırıcı gazın cinsine göre kullanılacak plastik türü üretici tarafından belirlenir. Hava içerisindeki gazın kolayca tutuşup patlama tehlikesi varsa bu durumda patlamaya karşı korumalı (Exproof, Explosion Proof) tipte fanlar kullanılmalıdır. Patlamaya karşı korumalı fanlar, gaz grubuna, tutuşma sıcaklığına, cihazın gaza karşı izolasyon sınıfına ve cihazın olduğu ortamdaki patlayıcı gazın bulunma olasılığına göre tespit edilmiş standartlara göre gruplandırılırlar. Patlamaya karşı koruma ile ilgili standartlar, Avrupa Birliği'nde ATEX Standartları olarak düzenlenmiştir. ATEX Standartları oluşturulmadan önce fanların elektrik motorlarının ilgili sınıfına göre sertifikalandırılmış olması yeterliyken, ATEX sonrası ürünün tamamı için ve ilgili ürün modelinin adı belirtilerek sertifikalandırılması gerekmektedir.

4. Havanın Sıcaklığına göre Fan Seçimi:
Fanlarda standart olarak kullanılan motorların çalışma sıcaklığı genellikle 6070 °C civarındadır ve bu sıcaklık fanların normal hava şartlarında kullanımı için yeterlidir. Ancak, endüstriyel tesislerde yüksek sıcaklıklarda hava kullanımında, kurutma yapılan cihazlarda, yüksek sıcaklıktaki kömür ızgaralarının davlumbaz fanlarında 100SC ile 400yC arasındaki sıcaklıklara dayanıklı fanlara ihtiyaç duyulabilir (Şekil 14). Sıcaklığın yüksekliğine göre imalatçılar fanların gövde, kanat, yataklar ve kayış kasnak tertibatlarında özel önlemler alır ve gerekirse taze hava verilerek aşırı ısınan noktaların soğutulması sağlanır.
Sürekli olarak yüksek sıcaklıkta çalışacak sistemlerin basınç kayıpları o sıcaklıktaki havanın yoğunluğu dikkate alınarak hesaplanmalıdır. Sistem basınç kaybı, standart hava sıcaklığına göre hesaplanmış ise, hava yoğunluğundaki azalmayla doğru orantılı olarak sistem basıncı düzeltildikten sonra fan seçimi yapılmalıdır. Eğer fanlar yangın duman tahliye fanlarında olduğu gibi belirli bir süre için (60-90-120 dakika gibi) belirli sıcaklıkta (150-200-250-300-400 °C gibi) çalışacaksa, fanlar bu duruma göre seçilmeli ve sertifikalandırılmalıdır.
Radyal (Santrifüj) Fanlar: Tüm fanların giriş ve çıkışları, akışa direnç gösteren sistem elemanlarından veya kanalsız durumda diğer cisimlerden, olabildiğince uzak olmalıdır. Radyal fanlarda, fan çıkışındaki esnek bağlantıdan sonra salyangoz çıkışı yüksekliğinin en az 3 katı uzunlukta düz kanal olması, yeterince iyi sonuç verir.Bu mesafeden sonraki 90° dirseklerde yönlendirici kanatlar olmalı, dairesel dirseklerde ise, iç yarıçap en az 150 mm olmalıdır.Fan ile her bir tarafındaki duvarlar arasında, fan çarkı çapının 1.5 katı kadar açıklık olmalıdır.

Eksenel (Aksiyal) Fanlar: Diğer tüm fanlara göre daha az gümbürtülü (düşük frekanslı gürültü) oluştururlar.Ancak iyi kontrol edilmezlerse, yüksek frekanslı gürültü üretirler.Bu nedenle, çoğunlukla, yüksek frekanslı gürültülerin, sönümleyici bileşenlerle giderilebildiği durumlarda kullanılır.Kanallı türden olanların giriş tarafındaki geçiş (redüksiyon) parçaları, az eğimli (en çok 1/7) ve simetrik; dirsek varsa, 90° yönlendirici kanatlı; esnek bağlantılar sıkı ve merkezlemeyi bozmayacak türden olmalıdır.Kanalsız türlerde de, fan girişine ve çıkışına yakın engeller olmamalı ve fan, kanal çıkışından en az 2 kanal çapı kadar içeride olmalıdır.Tüm eksenel fanların motorları, havanın fandan çıkış tarafında bulunmalıdır.
Pervaneli Fanlar: Bu tip fanlarda oluşan sesi, performansı etkilemeden önlemek zordur.En verimli yöntem olan susturucu ve akustik izolasyonlu kanal labirentleri kullanımı birle aşırı statik basınç düşümüne yol açıp fanın boğulmasına ve durmasına sebep olabilir.Bütün bunlara rağmen yer sorunları ve ekonomik limitler pervaneli fan kullanımını gerektiriyorsa, içlerinden en sessiz olanı seçilmelidir.Ortalama bir ses kontrolü için pervaneli fan akustik kaplamalı davlumbaz içerisine yerleştirilir.Bazı pervaneli fanlarda içten titreşim izolasyonu yapılır.Bu tip fanların sese duyarlı yerlerde yetersiz kalmaları durumunda, ek izolasyon yapılır.
Çatı Fanları: Bu tip fanların ses kontrolü için kullanılan susturucular sebebiyle oluşan basınç kayıplarının sorun yaratmaması için, yüksek statik basınçlı seçilmesinde yarar vardır.Sese duyarlı alanlar üstüne yerleştirilecek olan aspiratörler titreşim yalıtımlı çatı bordürleri üzerine monte edilmelidir.
Tavan Aspiratörler: Bu tip küçük aspiratörler genelde toplantı salonundan sigara dumanını dışarı atmak için kullanılır.Uygun monte edilmezlerse, bu gibi sese duyarlı alanlar için yüksek sayılabilecek bir ses seviyesine sahiptirler.

EX-PROOF Ne Demektir? Exproof Sınıfları , Exproof class'ları, exproof fan fiyatı
ZON SINIFLARI Exproof
ZON’ların tarifi IEC 79-10 ve EN 50 014 de yapılmıştır. En son şekli ile ATES 137 de (Avrupa Parlamentosu talimatı 99/92) düzenlenmiştir ve IEC’den farkı yoktur.

ZON 0 : Normal çalışma koşullarında patlayıcı ortam oluşan (ve oluşma ihtimali yüksek olan) ve oluştuğu an uzun süren yerler ZON 0 kapsamına girer. Patlayıcı madde kaplarının içi ve patlayıcı işleyen aparatların ( buharlaştırıcı, reaksiyon kapları gibi) iç kısımları gibi yerler bu gruba girer. ATEX 100a’ya göre bu zonda 1.kategoriye giren aletler kullanılabilir. Kategoriler ATEX bölümünde tekrar ele alınacak olup, bu gruptaki aletler yüksek güvenlik ve emniyet özelliğine sahiptirler. Ancak kendinden emniyetli ve a-kategorisindeki sistemler (devreler) ZON 0 da kullanılabilir (Ex-ia sertifikalı sistemler).

ZON 1 : Normal çalışma icabı patlayıcı ortam teşekkül etme ihtimali az olan (veya hiç olmayan), yalnızca arıza ve anormal çalışma koşullarında ve tesadüfen patlayıcı ortam oluşabilen veya oluşma ihtimali olan ve yine oluştuğunda da kısa süren yerler bu gruba girer.
Kısaca, patlayıcı ortam oluşma ihtimaliz olan ve oluştuğunda da kısa süren yerler ZON 1  olarak adlandırılmaktadır. Zon 0’ ın yakın çevresi, patlayıcı madde pompa istasyonları, vana ve klape yakınları  pompa istasyonları gibi yerler bu gruba gerer. Mevcut patlayıcı ortamların %95’inden fazlası bu gruba girmektedir. ATEX 100a’ya göre 2.kategorideki aletler zon 1 de kullanılabilir. Hemen hemen ex-sertifikalı tüm aletler bu  kategoriye girmektedir.

ZON 2 : Normal çalışma icabı patlayıcı ortam teşekkül etme ihtimali olmayan ve ayrıca arıza, kaza, tamir, bakım gibi hallerde de patlayıcı ortam teşekkül etme ihtimali çok az olan ve bu gibi hallerde de çok kısa süren (sürme ihtimali) olan yerler Zon 2 kapsamına girerler. Yalnızca kaynaklı boru bağlantıları bulunan tesis veya tesisin kısımları, doğal gaz ve petrol boru hatları bu gruba girer.

ATEX 100a ya göre 3.kategorideki aletler zon 2 de kullanılabilmektedir. Bu kategorideki aletlerin ex-sertifikaları olmakla birlikte diğer kategoriler gibi sıkı şartlara bağlı değildir. Koruma tipi “Ex-n” olan aletler kullanılabilir. “n” işareti “non-sparking” terimini çağrıştırıyor ise de standartların son versiyonlarında ABD uygulaması olan “non-sparking” e yer verilmemekte ve hafifletilmiş “p” ve “d” tipi korumamaları da içine almaktadır. Koruma tipleri yazımız ileriki bölümlerinde izah edilecektir..
Tozlar için ayrı bir ZON tarifi (EN50.028) yapılmış olup, gaz ve buharların aynısıdır. Burada toz Zonları Zon 10, 11 ve 12 olarak adlandırılmış ise de 1999 yılında yayınlanan  ATEX137 bu isimlendirmeyi Zon 20, 21 ve 22 olarak değiştirmiştir. İçerik aynıdır, değişen  isimdir.

ZON 20: Normal çalışma icabı patlayıcı toz ve lif ortamı oluşan ve oluşma ihtimali yüksek olan ve uzun süren yerler.
ZON 21: Normal çalışma icabı patlayıcı toz ve lif ortamı teşekkül etme ihtimali az olan ve oluştuğunda da kısa süren yerler.
ZON 22: Normal çalışma icabı patlayıcı toz veya lif oluşma ihtimali olmayan ve ancak arıza ve kaza gibi anormal hallerde oluşabilen ve bu durumların da çok kısa sürme ihtimali olan yerler bu gruba girer.  Ayrıca tıbbi ortamlar da Zon G ve Zon M gibi iki sınıfa ayrılmaktadır
ZON G: “Kapalı medikal gaz sistemi” olarak bilinir. Sürekli veya tesadüfi, patlayıcı karışım (patlayıcı ortamdan farklı olarak) üretilen, iletilen, veya küçük miktarlarda uygulanan yerleri kapsar. Bu gibi yerlerin her taraftan kapalı olması gerekmez, ufak köşe ve oyuklar bu kapsama girer.
ZON M: “Medikal ortam” olarak bilinir. Ağrı kesici madde veya tıbbı deri temizleme, dezenfekte, antiseptik ilaç kullanımı gibi olaylarda, küçük miktarda ve kısa süreli patlayıcı ortam oluşan ve oluşma ihtimali oyan yerleri kapsar.  Zon sisteminde patlayıcı gazlar G ve tozlar da D harfi ile belirlenir. Tıbbi ortamlardaki zon tarifi ile karıştırılmamalıdır. Gazlar IEC ve EN de aşağıdaki gruplara ayrılmaktadır.

GAZ GRUPLARI:
IEC ve EN gazları iki patlama grubuna ayırmış ve metan gazını (grizulu madenleri) I.gruba dahil etmiştir. Diğer bir söz ile EN maden sanayi ile diğer sanayi dallarını ayırmıştır.

PATLAMA GRUBU I : METAN
PATLAMA GRUBU II A : Propan, bütan, aseton, kereson, hexan, trimat, hylamin, vs..
PATLAMA GRUBU II B : Etilen, karbon monoksit, hidrojen sülfit, etil-, -metil, -eter, vs..
PATLAMA GRUBU II C : Hidrojen, Asetilen ve karbon di sülfit NEC patlayıcı maddelere göre de sınıf ayrımı yapmaktadır. Bunlara CLASS adı veriler.

CLASS I : Patlayabilir gaz ve buharlar.  

CLASS II : Patlayabilir tozlar; kömür tozu un ve şeker tozu gibi.
CLASS III : Uçucu tozlar. Normalde tozdan daha iri maddeler. Pamuk tozu, hızar tozu, tekstil liftleri gibi. Bu maddeler patlayıcı değil daha ziyade yanıcı ve yangın tehlikesi içeren maddelerdir. NEC ayrıca aşağıdaki patlayıcı madde gruplarını da tarif etmiştir.

GROUP A : Bu gruba asetilen gazı dahil edilmiştir. Bu gazın hidrojen gazından daha üst gruba alınmasının nedeni “bakır asetilenin” sürtünme ile kolayca ateş almasıdır.
Bu grupta hidrojen gazı vardır. 

GROUP C : Alkoller ve eterler 

GROUP D : Metan, propan, oktan, dekan vs… 

GROUP E,F,G : Toz gruplarıdır.

Aynı patlama özelliğine sahip maddeler aynı gruba alınırlar. Patlama için gerekli olan enerji miktarları ölçülerek grubu tespit edilir. Artık günümüzde bu ölçümler yapılmış bilinen gazlar gruplara ayrılmıştır. Molekül yapıları veya ağırlıkları aynı olan gazlar aynı grupta olabilir. Genelde aynı isimdeki gazlar aynı patlama grubundadır.
GROUP E : Metal tozları. İletken olan ve iletkenliği
Patlayıcı Gaz bulunan ortamlar ;
Zon 0 ; Normal çalısma kosullarında ortamda gaz , buhar veya duman halinde patlayıcı maddenin sürekli veya uzun süreli veya sık sık oldugu ve patlama olustugunda uzun süren yerler. Örnegin Grizulu kömür madeni ocakları bu sınıfa girer.
Zon 1 ; Normal çalısma kosullarında ortamda gaz , buhar veya duman halinde patlayıcı maddenin ara sıra olma ihtimali olan veya arıza durumunda olusma ihtimali olan ve patlama olustugunda kısa süren yerler bu sınıfa girer. Örnegin Petrol _stasyonları bu grubu girer.
Zon 2 ; Normal çalısma kosullarında ortamda gaz , buhar veya duman halinde patlayıcı maddenin olusma ihtimali olmayan ve arıza durumunda olusma ihtimali çok az olan ve patlama olustugunda çok kısa sürme ihtimali olan yerler bu sınıfa girer.
Örnegin Dogal Gaz ve Petrol boru hatları bu sınıfa girer.
Patlayıcı Toz bulunan ortamlar ;
Zon 20 ; Normal çalısma kosullarında ortamda toz veya lif halinde patlayıcı maddenin sürekli veya uzun süreli veya sık sık oldugu ve patlama olustugunda uzun süren yerler. Zon 21 ; Normal çalısma kosullarında ortamda toz veya lif halinde patlayıcı maddenin ara sıra olma ihtimali olan veya arıza durumunda olusma ihtimali olan ve patlama olustugunda kısa süren yerler bu sınıfa girer.
Zon 22 ; Normal çalısma kosullarında ortamda toz veya lif halinde patlayıcı maddenin olusma ihtimali olmayan ve arıza durumunda olusma ihtimali çok az olan ve patlama olustugunda çok kısa sürme ihtimali olan yerler bu sınıfa girer.
» Havalandırmada Hava Değişim Sayıları
Sanayi tipi Fan fiyatı, Hava Perdesi
Ankara havalandırma fanı fiyatları

Havalandırma Tesisatı Nasıl Olmalıdır ?

Havalandırma, insanların çalıştığı veya yaşadığı ortamdaki koku yönünden ağırlaşmış havanın tesisat ile dışarı atılması işidir.

Havalandırma Tesisatı Uygulamaları ve Fan Seçimleri İçin Mahallere Göre Hava Değişim katsayıları

Mahale göre hava debisi hesaplama örneği: 

Örneğin ; 20 mt. eninde ve 15 mt. boyunda bir boyahanemiz var, tavan yüksekliği ise 3 mt.

( Boyahanelerde hava değişim miktarımız minmum 30, maksimum 60 kez. ) 

Minimum hava debisi hesaplama: en x boy x tavan yüksekliği x 30  ( m2xhx30 )( 20 x15 x 3 x 30 ) = 27,000 m3/h

Maksimum hava debisi hesaplama: en x boy x tavan yüksekliği x 60  ( m2xhx60 )( 20 x15 x 3 x 60 ) = 54,000 m3/h

Ortalamasını bulma: 27,000m3/h + 54,000m3/h / 2 = 40,500 m3/h ( bir boyahanede ortalama hava debimiz 40,500 m3/h olacaktır )

Birim Dönüşümleri:  (1 cfm = 1,7m3/h) - (1 ı/s = 3,6m3/h) - (1 mmsS = 9,8Pa) - (1m3/h = 3,600m3/sn) - ( 1kw = 1000 Watt ) - ( 1 Hp = 0,74569 Kw ) - (1 Kw = 0,371 Hp )

Adana, Adıyaman, Afyon, Ağrı, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Isparta, Mersin, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce